Τα περισσότερα μωρά εμφανίζουν τα πρώτα δόντια όταν είναι περίπου 6 μηνών. Μπορεί όμως το πρώτο δοντάκι να “ανατείλει” αρκετά νωρίς, γύρω στους 4 μήνες ή σχετικά αργά γύρω στους 12 μήνες. Μέχρι την ηλικία των 3 ετών το παιδί συνήθως έχει στο στόμα του 20 νεογιλά δόντια. Υπάρχει σημαντική διακύμανση ανάμεσα στα διαφορετικά παιδιά, ακόμα και τα αδέλφια, πάντα στα πλαίσια του απόλυτου φυσιολογικού. Κάθε παιδί “βγάζει δόντια” με τον δικό του ρυθμό. Η πρώιμη ή η καθυστερημένη ανατολή των δοντιών είναι συνήθως κληρονομική και δεν σχετίζεται απαραίτητα με κάποιο γενικότερο ιατρικό πρόβλημα. Εξαίρεση αποτελούν λίγες ειδικές περιπτώσεις, όπως παιδιά με χρόνια ελλιπή διατροφή και συγκεκριμένες ορμονικές διαταραχές, όπως υποθυρεοειδισμό, στα οποία η ανατολή των νεογιλών δοντιών μπορεί να καθυστερήσει.
Αν το μωρό σας είναι πάνω από 18 μηνών και δεν έχει εμφανίσει το πρώτο δόντι καλό είναι να συμβουλευτείτε τον παιδοδοντιατρό σας.

Μύθος: Το μωρό υποφέρει όταν εμφανίζει δόντια!

Η “ανατολή” των παιδικών δοντιών είναι πηγή μεγάλου άγχους και πολλές φορές πανικού για τους γονείς.
Ο μύθος ότι το μωρό υποφέρει όταν εμφανίζει τα δόντια του έχει ρίζες του στα αρχαία χρόνια και σε πολλούς πολιτισμούς. Η εμφάνιση των νεογιλών δοντιών έχει σχετιστεί με συμπτώματα γενικής υγείας για πάνω από 5000 χρόνια. Ο Ιπποκράτης, ο Όμηρος, ο Κέλσιος, και ο Αριστοτέλης αναφέρουν ότι η ανατολή των δοντιών προκαλεί σοβαρά συμπτώματα. Στα έργα της ιπποκρατικής Συλλογής, “Αφορισμοί, Τμήμα Τρίτον 24-29” σημειώνεται ότι με την οδοντοφυΐα παρουσιάζονται ερεθισμοί των ούλων, πυρετοί, σπασμοί, διάρροιες, ιδιαίτερα όταν φυτρώνουν οι κυνόδοντες: “ … προς δε το οδοντοφυέειν προσάγουσιν, ούλων, πυρετοί, σπασμοί, διάρροιες, και μάλιστα όταν ανάγωσι τους κυνόδοντας,…”. Στη Γαλλία το 18ο αιώνα οι μισοί θάνατοι βρεφών που κατεγράφησαν είχαν σαν αιτία θανάτου την “οδοντοφυΐα”! Στην αγγλική ορολογία ο όρος “teething” χρησιμοποιείται ιδιωματικά για να περιγράψει αυξανόμενο πόνο και προβλήματα που εμφανίζονται στα πρώιμα στάδια μιας δραστηριότητας. Αλλά και στη χώρα μας πόσες φορές δεν έχουμε πει σε κάποιον “δόντια βγάζεις;” εννοώντας ότι γκρινιάζει!

Το γεγονός ότι το παιδί “βγάζει δόντια” είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό αναπτυξιακό ορόσημο. Η συνύπαρξη και άλλων φυσιολογικών διεργασιών κατά την χρονική περίοδο εμφάνισης των δοντιών καθιστά την ερμηνεία διαφόρων συμπτωμάτων εξαιρετικά δύσκολη. Συμπτώματα όπως γκρίνια, ανησυχία, κλάματα, σιελόρροια, πυρετός, διάρροια που συχνά αποδίδονται στην εμφάνιση των δοντιών πρέπει να αξιολογούνται σε κάθε περίπτωση και σε κάθε βρέφος ξεχωριστά.

Μετά την ηλικία των 6 μηνών στο βρέφος αναπτύσσονται φυσιολογικά οι σιελογόνοι αδένες με αποτέλεσμα υπερπαραγωγή σάλιου, άρα και αυξημένη σιελόρροια εφόσον δεν έχει μάθει ακόμη να καταπίνει. Παράλληλα η αδυναμία του να κατανοήσει την αίσθηση μονιμότητας των αντικειμένων το κάνει ανήσυχο, ιδιαίτερα το βράδυ όταν ξυπνάει κλαίγοντας. Ακόμη η προστασία που είχε από τα μητρικά αντισώματα τους πρώτους 6 μήνες της ζωής έναντι λοιμώξεων και ιώσεων εξασθενεί ενώ το δικό του ανοσοποιητικό σύστημα είναι ακόμη ανώριμο να αντεπεξέλθει σε διάφορες μολύνσεις. Όσο μεγαλώνει και αρχίζει να βάζει πράγματα στο στόμα του καθώς μπουσουλάει η επαφή του με διαφορά παθογόνα γίνεται συχνότερη άρα και η πιθανότητα να παρουσιάσει κάποια συμπτώματα όπως πυρετός και διάρροια. Ορισμένες φορές για τα συμπτώματα ευθύνεται ο ιός της ερπητικής ουλοστοματίτιδας, όπως έχει αποδειχτεί και σε εργαστηριακή ανίχνευση του ιού σε σάλιο βρεφών που έβγαζαν δόντια και ήταν ανήσυχα.

Η επιστημονική καταγραφή και ερμηνεία των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την ανάπτυξη της οδοντοφυΐας στο βρέφος είναι εξαιρετικά δύσκολη εφόσον τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα αναφέρονται και καταγράφονται από τις μητέρες μετά την παρέλευση τους. Σε πολλές έρευνες έχει βρεθεί ότι οι αντιλήψεις αυτές είναι εξαιρετικά ισχυρές. Ωστόσο, υπάρχουν μελέτες όπου οι γονείς με υψηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση και μορφωτικό επίπεδο και άρα με καλύτερες συνθήκες υγιεινής και διατροφής των βρεφών δεν ανέφεραν συμπτώματα.

Από καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες με μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων έχει βγει το συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα τα οποία όλα μαζί προμηνύουν με αξιοπιστία την εμφάνιση των δοντιών. Επιπλέον, τα συμπτώματα που μπορεί να αποδοθούν στην οδοντοφυΐα δεν είναι ποτέ σοβαρά, και η παρουσία πυρετού (>38,5C) , ή άλλων κλινικά συμπτωμάτων είναι πολύ απίθανο να προκληθούν από την εμφάνιση των δοντιών. Σε μια κλινική μελέτη όπου εξετάστηκαν 50 παιδιά που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με συμπτώματα αποδιδόμενα από τους γονείς στην οδοντοφυΐα στα 48 παιδιά διαγνώστηκε σοβαρό ιατρικό πρόβλημα, συμπεριλαμβανομένης μιας περίπτωσης βακτηριακής μηνιγγίτιδας. Επομένως όταν τα βρέφη μετά τον έκτο μήνα παρουσιάζουν σοβαρά συμπτώματα οι γονείς και θεράποντες ιατροί δεν θα πρέπει να υποθέτουν ότι ευθύνεται η νεογιλή οδοντοφυΐα.

Παρανόηση: Τα παιδιά αλλάζουν τα παιδικά δόντια, οπότε δεν χρειάζεται να επισκεφτούν οδοντίατρο

Τα πρώτα δόντια του παιδιού είναι πολύ σημαντικό για πολλούς λόγους:

• Για να έχει ωραίο χαμόγελο.
• Για να μάθει να μιλάει καθαρά.
• Για να μασάει εύκολα τις τροφές του.
• Για να αναπτυχθούν σωστά οι γνάθοι του και για να διατηρηθεί ο χώρος στον οποίο θα ανατείλουν τα μόνιμα δόντια σε καλή σύγκλειση, δηλαδή για την αποφυγή μεταγενέστερης ορθοδοντικής θεραπείας.
• Για να αποφύγει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του επίπονες, εκτενείς, μακροχρόνιες και δαπανηρές οδοντιατρικές θεραπείες. Είναι μύθος ότι τα παιδικά δόντια δεν “χαλάνε”! Οι νόσοι των δοντιών (τερηδόνα, ουλίτιδα) ξεκινούν με την εμφάνιση των δοντιών στο στόμα. Τα νεογιλά δόντια αλλάζουν από τα 6 μέχρι τα 13 χρόνια. Ένα παιδί με χαλασμένα αθεράπευτα παιδικά δόντια εξελίσσεται σε ενήλικα με οδοντιατρικά προβλήματα.
• Για να έχει καλή υγεία. Τα χαλασμένα ή σπασμένα δόντια, αν δεν θεραπευτούν εγκαίρως, μπορεί να επηρεάσουν την γενικότερη υγεία του παιδιού (δημιουργία φλεγμονής, πόνος, δυσκολίες στην μάσηση, στον ύπνο, στην συγκέντρωση στο σχολείο).

Η ιδανική ηλικία για την πρώτη επαφή γονιού και παιδιού με τον παιδοδοντιατρό είναι ο πρώτος χρόνος της ζωής.

Παρανόηση: Ο οικογενειακός οδοντίατρος μπορεί να φροντίσει εξίσου ενήλικες και παιδιά

Ο οικογενειακός οδοντίατρος πρέπει να είναι πρώτος που θα σας συμβουλεύσει για την οδοντιατρική φροντίδα του μωρού. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί σημαντικοί λόγοι για τους οποίους πρέπει να επιλέξετε για την οδοντιατρική φροντίδα του παιδιού σας έναν ειδικό παιδοδοντίατρο:

Έχει εξειδικευτεί – για τουλάχιστον τρία επιπλέον χρόνια – σε όλα τα θέματα της οδοντιατρικής των παιδιών.

Είναι γνώστης όχι μόνο των οδοντιατρικών αναγκών του παιδιού αλλά και των ψυχολογικών διαφοροποιήσεων του από τους ενήλικες, με αποτέλεσμα μια κατάλληλη για την ηλικία του ασθενή αντιμετώπιση.

Φροντίζει το παιδί από την βρεφική μέχρι την εφηβική ηλικία και το καθοδηγεί στην πρόληψη των οδοντικών νόσων και των ορθοδοντικών προβλημάτων με αποτέλεσμα εξασφάλιση της στοματικής υγείας για όλη τη ζωή.

Παρανόηση: Το παιδί χρειάζεται να επισκέπτεται συχνά τον οδοντίατρο!

Η Ελληνική Εταιρεία Παιδοδοντιατρικής, η Ευρωπαϊκή και η Αμερικανική Ακαδημία Παιδοδοντιατρικής συνιστούν για τα παιδιά οδοντιατρικό έλεγχο κάθε έξι μήνες. Ωστόσο, μόνο ο οδοντίατρος μπορεί να καθορίσει τη συχνότητα επανεξετάσεων κάθε ατόμου ανάλογα με τα οδοντιατρικά του προβλήματα. Ακόμη κι αν το παιδί δεν έχει χαλασμένα δόντια ο προληπτικός έλεγχος θα του εξασφαλίσει στοματική υγεία για όλη τη ζωή.