- ΑΡΧΙΚΗ
- >
- BLOG
ΙΑΤΡΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Πάντος Κωνσταντίνος
Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή
Η ανθρώπινη αναπαραγωγή βασίζεται στην ένωση των θήλυ και αρρένων γαμετών, δηλαδή των ωαρίων με τα σπερματοζωάρια. Τα ωάρια που απελευθερώνονται από την ωοθήκη διατηρούν τη δυνατότητα να γονιμοποιηθούν μέχρι 12 ώρες, ενώ τα σπερματοζωάρια διατηρούν την γονιμοποιητική τους ικανότητα για 48 περίπου ώρες από τη στιγμή που εισέρχονται στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας.
Το σπερματοζωάριο ταξιδεύοντας μέσω του κόλπου γονιμοποιεί το ωάριο στη λήκυθο της σάλπιγγας συντελώντας στη δημιουργία του ζυγωτού. Το ζυγωτό μεταφέρεται στη συνέχεια στη μήτρα, όπου η εμφύτευσή του σηματοδοτεί την έναρξη της κύησης.
Η Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, αποτελώντας μία προσομοίωση της ανωτέρω διαδικασίας, έδωσε τη δυνατότητα στα υπογόνιμα ζευγάρια να αποκτήσουν απογόνους. Συγκεκριμένα, η εξωσωματική γονιμοποίηση περιλαμβάνει την διακολπική απομόνωση των ωαρίων με υπερηχογραφική καθοδήγηση, την κατάλληλη επεξεργασία των δειγμάτων σπέρματος, την in vitro γονιμο- ποίηση των ωαρίων, την ανάπτυξη των εμβρύων κατά το προεμφυτευτικό στάδιο στο εργαστήριο, καθώς και τη μεταφορά τους στη μήτρα για την εμφύτευση.
Η εμβρυομεταφορά μπορεί να λάβει χώρα σε διάφορα στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης. Ο σχηματισμός βλαστοκύστης έχει προταθεί ως κριτήριο αξιολόγησης της βιωσιμότητας του εμβρύου. Οι βλαστοκύστεις, παρότι έχουν παρόμοια μορφολογία, συνήθως χαρακτηρίζονται από σημαντικά διαφορετικό αριθμό κυττάρων και ικανότητα εκκόλαψης από τη διαφανή ζώνη. Η ανθρώπινη βλαστοκύστη έχει περίπου 60 κύτταρα την πέμπτη μέρα μετά τη γονιμοποίηση, μέχρι 160 κύτταρα την έκτη μέρα μετά τη γονιμοποίηση και πάνω από 200 κύτταρα μετά την εκκόλαψη της. Τα τροφεκτοδερμικά κύτταρα της βλαστοκύστης διαιρούνται με πιο γρήγορους ρυθμούς σε σχέση με τα κύτταρα της έσω κυτταρικής μάζας. Συγκεκριμένα, από τη τέταρτη ημέρα μετά τη γονιμοποίηση, που ξεκινά ο σχηματισμός της βλαστικής κοιλότητας, μέχρι την τελική της διαμόρφωση, τα τροφεκτοδερμικά κύτταρα διπλασιάζονται, ενώ ο αριθμός των κυττάρων της έσω κυτταρικής μάζας διπλασιάζεται μεταξύ της πέμπτης και έκτης μέρας μετά τη γονιμοποίηση. Η ανθρώπινη βλαστοκύστη κατά το πλήρη σχηματισμό της αποτελείται κατά 60% από τροφεκτοδερμικά κύτταρα και 40% από κύτταρα της έσω κυτταρικής μάζας. Η μεταφορά στο στάδιο της βλαστοκύστης, δηλαδή την 5η ή 6η ημέρα μετά τη γονιμοποίηση, είναι προτιμότερη διότι σύμφωνα με πολλές μελέτες αυξάνει σημαντικά το ποσοστό εμ- φύτευσης ανά μεταφερόμενη βλαστοκύστη και το ποσοστό γεννήσεως ανά κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης, σε σύγκριση με την εμβρυομεταφορά σε προηγούμενα στάδια.
Εξαλλου όλη η έρευνα πλέον έχει εστιαστεί στη “συνομιλία“ της βλαστοκύστης με το ενδομήτριο προκειμένου να “ανοίξει“ το παράθυρο εμφύτευσης. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να απομονωθούν οι χημικοί αυτοί παράγοντες που εκκρίνονται από τη βλαστοκύστη για να αναγνωριστεί από το ενδομήτριο προκειμένου να ολοκληρωθεί η εμφύτευση και εν συνεχεία η κύηση. Μόλις αναγνωριστεί αυτή η συνομιλία θα αποτελέσει ένα νέο άλμα στην εξέλιξη της εξω- σωματικής γονιμοποίησης.
Τέλος, η ανάπτυξη της προεμφυτευτικής γενετικής διάγνωσης (Preimplantation Genetic Diagnosis) έδωσε τη δυνατότητα ανίχνευσης πιθανών χρωμοσωματικών διαταραχών ή γενετικών νοσημάτων στο έμβρυο. Η ανωτέρω διαγνωστική μέθοδος, η οποία βασίζεται στην απομόνωση ενός ή περισσοτέρων κυττάρων από το αναπτυσσόμενο έμβρυο, έδωσε τη δυνατότητα επιλογής υγιών βλαστοκύστεων κατά την εμβρυομεταφορά, μειώνοντας τις πιθανότητες αποβολής εξαιτίας κάποιας χρωμο- σωματικής ανωμαλίας του εμβρύου ή διακοπής της κύησης λόγω γενετικού νοσήματος.