Όταν η επιγονατίδα γλιστρά από τη θέση της – είτε πρόκειται για μερική είτε για πλήρη εξάρθρωση – συνήθως προκαλεί πόνο και απώλεια της λειτουργίας. Ακόμα κι αν η επιγονατίδα επανέλθει στη θέση της μόνη της, θα χρειαστεί θεραπεία για την ανακούφιση των επώδυνων συμπτωμάτων.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους η επιγονατίδα τείνει σε αστάθεια ή προκαλείται εξάρθρωση. Σε πολλές περιπτώσεις, εξαρθρώνεται με πολύ μικρή δύναμη λόγω μιας ανωμαλίας στη δομή του γόνατος ενός παιδιού. Άλλες φορές, μια ξαφνική δύναμη συστροφής ή ένα οξύ τραύμα μπορεί να προκαλέσει εξάρθρωση της.

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με ένα εξάρθρημα της επιγονατίδας εξαρτώνται από το πόσο μακριά έχει μετακινηθεί η επιγονατίδα και πόση ζημιά σημειώθηκε όταν συνέβη. Μερικά γενικά συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει το παιδί σας μετά από εξάρθρημα περιλαμβάνουν:

• πρήξιμο,
• αίσθημα μηχανικής αστάθειας ή «λύγισμα» του γόνατος
• αλλαγή στην εμφάνιση του γονάτου
• ήχος στην μετακίνηση
• έντονο πόνο

Εάν η επιγονατίδα δεν είναι ακόμα στη θέση της, και το παιδί δεν μπορεί να λυγίσει ή να επεκτείνει το γόνατο, χρειάζεται μια επείγουσα επίσκεψη στον ορθοπαιδικό σας. Για να επανατοποθετήσει την επιγονατίδα στη θέση της, ο γιατρός σας θα χορηγήσει στο παιδί σας παυσίπονα ώστε να χαλαρώσει τους μύες του γονάτου του και στη συνέχεια να ασκήσει ήπια πίεση για να επαναφέρει την επιγονατίδα στη θέση της. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται «μείωση».

Όταν η επιγονατίδα εξαρθρώνεται, το γόνατο υφίσταται σημαντικό τραύμα. Η επιγονατίδα σχεδόν πάντα εξαρθρώνεται πλευρικά (στο εξωτερικό μέρος του γόνατος). Ο σύνδεσμος συγκράτησης στο εσωτερικό του γόνατος που ονομάζεται έσω επιγονατιδομηριαίος σύνδεσμος (MPFL) σχεδόν πάντα σχίζεται ή είναι σημαντικά τεντωμένος. Όταν η επιγονατίδα ξεφεύγει από την αυλάκωση που υποτίθεται ότι τη σταθεροποιεί, υπάρχει πιθανότητα διάτμησης χόνδρου από την κάτω επιφάνεια ή ακόμη και θραύσης της επιγονατίδας δημιουργώντας ένα χαλαρό κομμάτι οστού μέσα στην άρθρωση.

Είναι επίσης πιθανό να προκληθούν ζημιές και σε άλλες δομές στο γόνατο. Επομένως, στην πρώτη σας επίσκεψη στον ορθοπαιδικό σας , θα χρειαστούν ακτινογραφίες για να εξεταστεί η θέση της επιγονατίδας και να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν κατάγματα. Πέρα από αυτό, μπορεί να χρειαστεί και μαγνητική τομογραφία για να εξεταστεί ο έσω επιγονατιδομηριαίος και να εκτιμηθεί τυχόν βλάβη χόνδρου ή δομής που δεν μπορεί να φανεί στην ακτινογραφία.

Η κύρια θεραπεία για το εξάρθρημα της επιγονατίδας είναι η συντηρητική φροντίδα, εκτός εάν υπάρχουν άλλοι τραυματισμοί (όπως ένα χαλαρό σώμα από κάταγμα εντός της άρθρωσης) που απαιτούν έγκαιρη χειρουργική θεραπεία. Το παιδί σας θα αντιμετωπιστεί αρχικά με ακινητοποίηση. Ο πάγος, η ανύψωση και τα αντιφλεγμονώδη θα βοηθήσουν στη μείωση του οιδήματος μετά το εξάρθρημα.

Όσο λιγότερο πρήξιμο στο γόνατο, τόσο πιο εύκολο θα είναι το εύρος της κίνησης. Θα προσπαθήσουμε να απομακρύνουμε τους ασθενείς από τις βακτηρίες το συντομότερο και να επιτρέψουμε την πλήρη άσκηση βαρών και εύρος κινήσεων όσο το δυνατόν νωρίτερα. Υποθέτοντας ότι δεν έχει γίνει καμία άλλη βλάβη, προσπαθούμε να κάνουμε επαναφέρουμε τους μικρούς μας ασθενείς μέσω φυσικοθεραπεία στις καθημερινές τους δραστηριότητες και στην ανάκτηση της κίνησης του γόνατος μέσω της ενίσχυσης και των μυικών ομάδων περιξ του γόνατος.  Η επιστροφή στα αθλήματα και τις δραστηριότητες συνήθως συμβαίνει 3 έως 6 εβδομάδες μετά τον τραυματισμό, μερικές φορές με τη βοήθεια ενός νάρθηκα σταθεροποίησης της επιγονατίδας.

Τις περισσότερες φορές, μια μεμονωμένη εξάρθρωση δεν θα επαναληφθεί. Ωστόσο, επειδή ένα εξάρθρημα συχνά καταστρέφει τον ιστό του γόνατος, η επιγονατίδα συχνά παραμένει χαλαρότερη ή πιο ασταθής από ό,τι πριν από τον τραυματισμό. Ως αποτέλεσμα, η επιγονατίδα μπορεί να εξαρθρωθεί ξανά. Οι υποτροπές είναι επίσης συχνές εάν το εξάρθρημα προκλήθηκε από μια ανωμαλία στη δομή του γόνατος.

Εάν η επιγονατίδα του παιδιού σας εξαρθρωθεί πολλές φορές ή συνεχίζει να είναι ασταθής παρά τη θεραπεία και τη στήριξη, μπορεί να συνιστάται χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση του προβλήματος. Ο τύπος της επέμβασης θα εξαρτηθεί από την αιτία της αστάθειας αυτής.

Οι χειρουργικές θεραπείες συχνά περιλαμβάνουν την αναδόμηση των συνδέσμων που συγκρατούν την επιγονατίδα στη θέση τους μερικές φορές με τη βοήθεια αρθροσκόπησης (κοιτάζοντας μέσα στο γόνατο με κάμερα).

Ο Δρ Σακελλαρίου είναι επικεφαλής του Τμήματος Επανορθωτικής κι Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Ισχίου – Γόνατος στην Ορθοπαιδική Κλινική «OSTEON», ενώ παράλληλα είναι Διευθυντής της Ορθοπαιδικής Κλινικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, με ειδικό αντικείμενο την Ρομποτική Χειρουργική Ελάχιστης Επεμβατικότητας και την Μυοσκελετική Ογκολογία.