Έτσι, οι συνηθέστερες επείγουσες καταστάσεις στην Ογκολογία που μπορούν να απασχολήσουν τους παρόχους πρωτοβάθμιας φροντίδας είναι:

• Σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας
• Συμπίεση νωτιαίου μυελού
• Υπερασβεστιαιμία
• Ουδετεροπενικό εμπύρετο

Σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας

Προκαλείται συχνότερα από την πίεση του αγγείου από νεοπλασματική μάζα στον ανώτερο μεσοθωράκιο. Μπορεί επίσης να οφείλεται και σε κακοήθη διήθηση και σχηματισμό νεοπλασματικού θρόμβου. Συνήθεις αιτίες είναι λεμφαδενική μάζα από βρογχογενές καρκίνωμα ή λέμφωμα, όγκοι του θύμου αδένα, ίνωση μεσοθωρακίου, ανεύρυσμα θωρακικής αορτής.
Χαρακτηρίζεται κλινικά από διάταση του υποδορίου φλεβικού δικτύου στα άνω άκρα, τράχηλο και θώρακα, οίδημα των ιστών, κυάνωση και σπανιότερα συριγμό οφειλόμενο σε πίεση των κυρίων βρόγχων ή της τραχείας.

Η αντιμετώπιση του επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση του υποκείμενου αιτίου, μέσω ακτινοθεραπείας και/ή χημειοθεραπείας. Μπορεί να απαιτηθεί τοποθέτηση ενδαγγειακού stent, ενώ και η χορήγηση κορτικοστεροειδών (δεξαμεθαζόνη) σε αποιδηματικές δόσεις είναι χρήσιμη.

Συμπίεση νωτιαίου μυελού

Η συμπίεση νωτιαίου μυελού χαρακτηρίζεται από προοδευτική εισβολή νευρολογικής συμπτωματολογίας και παρουσία επιπέδου ελλείμματος αισθητικότητας κατά την κλινική εξέταση. Συνηθέστερο αίτιο είναι μια βλάβη που προκαλεί συμπτώματα κατώτερου κινητικού νευρώνα στο επίπεδο της βλάβης και ανώτερου κινητικού νευρώνα κάτω από αυτό το επίπεδο. Η εν λόγω βλάβη είναι συχνότερα μετασταική νόσος.

Αποτελεί επείγουσα κατάσταση διότι σε τελικά στάδια εξελίσσεται ταχέως λόγω της νευρωνικής ισχαιμίας και μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη αναπηρία τον πάσχοντα, τόσο κινητική όσο και με ανεπάρκεια των σφιγκτήρων.

Συμπίεση νωτιαίου μυελού συχνότερα προκαλείται από μεταστατικό καρκίνο μαστού, πνεύμονα, προστάτου, πλασματοκύτωμα, και σπανιότερα από ενδομυελικές μάζες (νευρίνωμα, μηνιγγίωμα, επενδύμωμα, αστροκύτωμα).

Η συμπτωματολογία εξαρτάται από το σημείο και επίπεδο της βλάβης, την έκταση, την ταχύτητα ανάπτυξης της και ενίοτε εξελίσσεται έως και την απώλεια τενόντιων αντανακλαστικών.

Η διαγνωστική προσέγγιση εκτός από την πλήρη νευρολογική εξέταση περιλαμβάνει και απεικόνιση της σπονδυλικής στήλης επικεντρωμένη στο ύποπτο επίπεδο με CT ή/και MRI.

Τα βασικά θεραπευτικά μέτρα συνίστανται σε αναλγητική αγωγή, διφωσφωνικά, ακτινοθεραπεία της βλάβης, σπονδυλοπλαστική και κορτικοστεροειδή (δεξαμεθαζόνη). Σημαντική είναι και η χορήγηση προφυλακτικής ανιπηκτικής αγωγής σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για θρομβοεμβολικά επεισόδια.

Η πρόγνωση της συμπίεσης νωτιαίου μυελού σχετίζεται άμεσα με το βαθμό νευρολογικού ελείμματος κατά την προσέλευση. Σε ασθενείς με εγκατεστημένη παραπληγία και διαταραχές των σφιγκτήρων, η αποκατάσταση είναι εξαιρετικά σπάνια.

Υπερασβεστιαιμία

Η υπερασβεσταιμία ορίζεται ως τιμή του ασβεστίου ορού μεγαλύτερη από 10,5 mg/dl διορθωμένη ως προς την τιμής της αλβουμίνης ορού. Θεωρείται σοβαρού βαθμού όταν το ασβέστιο ξεπερνά τα 13 mg/dl.

Η παρουσία κακοήθειας ευθύνεται για το 20-30% των περιπτώσεων υπερασβεστιαιμίας και συχνά σχετίζεται και με χαμηλή τιμή αλβουμίνης ορού. Υποψία θα πρέπει να τίθεται σε περιπτώσεις ταχείας ανόδου του ασβεστίου, οστεολυτικών μεταστάσεων (συχνά από καρκίνο μαστού), πολλαπλό μυέλωμα, έκτοπη έκκριση σχετιζόμενου-με-παραθορμόνη πεπτιδίου (PTHrp) από υπερνέφρωμα, καρκίνο ωοθηκών, βρογχογενές καρκίνωμα.

Τα κλινικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν ναυτία, δυσκοιλιότητα, υπερέκκριση γαστρικού οξέος, κοιλιακά άλγη, καταθλιπτική συμπτωματολογία, λήθαργο, αδυναμία, ανορεξία και διαταραχές του QT διαστήματος στο ΗΚΓ.

Η αντιμετώπιση οφείλει να επικεντρώνεται στη διαχείριση του υποκείμενου νεοπλασματικού αιτίου. Φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν (πχ. Θειαζιδικά διουρητικά) πρέπει να διακόπτονται και να προτείνεται καλή κινητοποίηση και επαρκής ενυδάτωση. Περαιτέρω φαρμακευτικά μέτρα περιλαμβάνουν τη μιθραμυκίνη, καλσιτονίνη, γλυκοκορτικοειδή, ενώ τα τελευταία χρόνια ακρογωνιαίος λίθος αποτελούν τα διφωσφωνικά (πχ. Ζολενδρονικό οξύ). Σε περιπτώσεις ανθεκτικής σοβαρής υπερασβεστιαιμίας μπορεί να απαιτηθεί και εξωνεφρική κάθαρση.

Ουδετεροπενικό εμπύρετο

Η εμπύρετη ουδετεροπενία είναι μια συνήθης επιπλοκή της αντινεοπλασματικής αγωγής, κυρίως της χημειοθεραπείας. Η συστηματική χημειοθεραπεία προκαλέι καταστολή των αιμοποιητικών κυττάρψβ του μυελού, πράγμα που αυξάνει την επιρέπεια σε λοιμώξεις. Τα ποσοστά θνητότητας κυμαίνονται στο 2-21% και η έγκαιρη έναρξη αντιβιοτικής αγωγής είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Συχνότερα παρατηρείται σε επίπεδα ουδετεροφίλων κάτω από 500/μl. 

Ο ρόλος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στον χειρισμό των ογκολογικών ασθενών

• Πολύ σημαντικός
• Εφαρμογή πρωτογενούς πρόληψης και screening
• Έγκαιρη διάγνωση
• Άμεση παραπομπή στην τριτοβάθμια περίθαλψη
• Παροχή παρηγορητικής φροντίδας

Ενδιαφέροντα σημεία

• Ο καρκίνος προσβάλλει περισσότερο από το 1/3 του πληθυσμού, ευθύνεται για το 20% των θανάτων
• Κοινό χαρακτηριστικό η διαταραχή του πληθυσμιακού ισοζυγίου κάποιου οργάνου ή ιστού του σώματος
• Ο κακοήθης χαρακτήρας σχετίζεται όχι μόνον με αυτόνομη αύξηση των κυττάρων, αλλά και την ιδιότητα να αποκτούν πρόσθετα νέα χαρακτηριστικά, να μπορούν να εισβάλλουν στους γειτονικούς ιστούς, και να μεταφέρονται σε πιο μακρινές θέσεις (μετάσταση)
• Οι βασικοί πυλώνες της αντιμετώπισης του καρκίνου είναι η χειρουργική εξαίρεση,η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία
• Η ενδεικνυόμενη αντινεοπλασματική αγωγή μπορεί να περιλαμβάνει: α) συμβατική χημειοθεραπεία, β) στοχευμένη θεραπεία, γ) ανοσοθεραπεία και δ) συνδυασμούς των ανωτέρω
• Ναυτία, έμετος, μυελοτοξικότητα, ουδετεροπενικός πυρετός, καρδιοτοξικότητα, ωτοτοξικότητα και νεφροτοξικότητα αποτελούν μερικά από τα συχνότερα ενοχλήματα των χημειοθεραπευόμενων ασθενών
• Οι συνηθέστερες επείγουσες καταστάσεις στην Ογκολογία περιλαμβάνουν: σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας, συμπίεση νωτιαίου μυελού, υπερασβεστιαιμία, ουδετεροπενικό εμπύρετο