Ο προσυμπτωματικός αυτός έλεγχος συστήνεται να ξεκινάει στην ηλικία των 50 ετών, οπότε όλοι πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση. Εάν μάλιστα υπάρχει στην οικογένεια ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου, τότε ο έλεγχος πρέπει να ξεκινάει πολύ νωρίτερα, δηλαδή από την ηλικία των 40 ετών ή τουλάχιστον 10 χρόνια πριν από την ηλικία διάγνωσης στον πάσχοντα συγγενή.

Πολύποδες εμφανίζονται στο περίπου 20% έως 30% των ενηλίκων. Οι πολύποδες είναι "ανώμαλες διογκώσεις" που εξορμώνται από το βλεννογόνο, δηλαδή την εσωτερική επένδυση του παχέος εντέρου. Μερικοί πολύποδες είναι επίπεδοι, ενώ άλλοι έχουν μίσχο και μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε  σημείο του παχέος εντέρου. Τις περισσότερες, όμως, φορές, εμφανίζονται στο αριστερό κόλον και στο ορθό.

Ενώ η πλειοψηφία των πολυπόδων δεν θα εξαλλαγούν, δηλαδή δεν θα εξελιχθούν σε καρκίνο, παρά ταύτα ορισμένοι ενδέχεται να  είναι προκαρκινικοί. Εξάλλου, σχεδόν όλοι οι καρκίνοι του παχέος εντέρου ξεκινούν από έναν πολύποδα. Αν και κάποια χαρακτηριστικά των πολυπόδων, όπως το μέγεθος τους, η παρουσία ή μη μίσχου και η ιστολογία τους καθορίζουν και τον κίνδυνο εξαλλαγής τους σε καρκίνο, δεν είναι ποτέ γνωστό ποιοι πολύποδες θα αλλάξουν σε καρκίνο και ποιοι θα παραμείνουν αναλλοίωτοι.  Αυτό σημαίνει ότι η αφαίρεση των εντοπισθέντων πολυπόδων κατά την κολονοσκόπηση μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο ο ασθενής να αναπτύξει μελλοντικά καρκίνο του παχέος εντέρου.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Οι περισσότεροι πολύποδες συνήθως δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα, εκτός αν είναι μεγάλοι. Αυτός είναι ο λόγος  που καθιστά την κολονοσκόπηση τόσο σημαντική για την πρόληψη του καρκίνου.

Παρά το γεγονός ότι δεν είναι ο κανόνας, οι πολύποδες μπορεί να προκαλέσουν  τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Αίμα στα κόπρανα
• Αύξηση της ποσότητας της  βλέννας στα κόπρανα
• Αλλαγή  στις συνήθειες  του εντέρου, π.χ αλλαγή στη συχνότητα των  κενώσεων
• Αλλαγή στο σχήμα, την ποιότητα ή το χρώματα των κοπράνων
• Κοιλιακό άλγος

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η πλέον καθιερωμένη εξέταση  για την ανίχνευση πολυπόδων του παχέος εντέρου είναι η κολονοσκόπηση. Κατά τη διάρκειά της, ο γαστρεντερολόγος εισάγει διαπρωκτικά ένα ειδικό, λεπτό, ευέλικτο εργαλείο που ονομάζεται κολονοσκόπιο. Εάν βρεθούν πολύποδες κι εφόσον αυτό είναι δυνατόν, αφαιρούνται εκείνη τη στιγμή.

Η αξονική κολονογραφία ή εικονική κολονοσκόπηση (CT colonography. Virtual colonoscopy) μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την εξέταση του παχέος εντέρου. Χρησιμοποιώντας μία ειδική τεχνική στον αξονικό τομογράφο υπάρχει η δυνατότητα λήψης εικόνων από το εσωτερικό του παχέος εντέρου και, μάλιστα, με μεγάλη ευκρίνεια. Αν και δεν απαιτείται η είσοδος του, κάποιες φορές, δυσάρεστου κολονοσκοπίου εντός του αυλού του εντέρου, ωστόσο η καλή προετοιμασία και ο καθαρισμός του εντέρου είναι απολύτως απαραίτητος και για την αξονική κολονογραφία, ενώ πριν την εξέταση γίνεται εμφύσηση αέρα μέσα από τον πρωκτό του ασθενούς, προκειμένου το παχύ έντερο να διαταθεί και η λήψη των εικόνων να είναι εφικτή. Ωστόσο, η ειδοποιός της διαφορά από την κολονοσκόπηση είναι η εξής: αν κατά τη διάρκεια της αξονικής κολονογραφίας εντοπισθούν ένας (ή περισσότεροι) πολύποδας ή όγκος, η επιτόπου αφαίρεση τους την ώρα της εξέτασης δεν είναι δυνατή και απαιτείται ο προγραμματισμός σε δεύτερο χρόνο μίας κολονοσκόπησης - και κατ´ επέκταση η για ακόμα μία φορά προετοιμασία του εντέρου με καθαρτικά - προκειμένου να αφαιρεθούν τα ευρήματα ή να γίνει λήψη ιστών για βιοψία.

Άλλες εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση πολυπόδων είναι η δακτυλική εξέταση, για τους πολύποδες που βρίσκονται δστα τελευταία 5 εκατοστά του ορθού, η εξέταση κοπράνων για την ανίχνευση αίματος, οπότε απλά μπορεί να μπει η υποψία για την ύπαρξη πολύποδα ή καρκίνου στο παχύ έντερο, ο βαριούχος υποκλυσμός, ο οποίος τείνει να εγκαταλειφθεί μετά την έλευση της αξονικής κολονογραφίας και η σιγμοειδοσκόπηση, στην οποία χρησιμοποιείται ένα βραχύ κολονοσκόπιο, απαιτείται ηπιότερη προετοιμασία του εντέρου, και ελέγχεται μόνο το κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου και συγκεκριμένα το σιγμοειδές και το ορθό. Είναι εύκολα κατανοητό ότι η πλέον αξιόπιστη, πλήρης και, πολλές φορές, θεραπευτική εξέταση είναι η κολονοσκόπηση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η αφαίρεση των πολυπόδων που εντοπίζονται κρίνεται άκρως απαραίτητη, γιατί  δεν υπάρχει καμία εξέταση που να προσδιορίζει εάν και πότε ένας πολύποδας θα εξελιχθεί σε καρκίνο. Οι περισσότεροι πολύποδες μπορούν να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης. Ευμεγέθεις πολύποδες μπορεί να απαιτήσουν περισσότερες από μία απόπειρες αφαίρεσης. Σε κάθε περίπτωση ο γαστρεντερολόγος είναι εκείνος που θα αποφασίσει αν ένας πολύποδας είναι ή όχι αφαιρέσιμος κολονοσκοπικά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ασθενής θα χρειαστεί να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για την πλήρη  και ασφαλή αφαίρεση ενός πολύποδα. Σε μία τέτοια περίπτωση σημασία δεν έχει μόνο το μέγεθος του πολύποδα, αλλά και άλλες παράμετροι, όπως η κλινική εικόνα του ασθενούς, η ποιότητα του εντέρου του, το προσωπικό και οικογενειακό του ιστορικό, η θέση του πολύποδα κ.ά.

ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕΤΑ  ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Αν ένας πολύποδας του παχέος εντέρου ή του ορθού αφαιρεθεί αποτελεσματικά, σπάνια επανεμφανίζεται στο ίδιο σημείο. Ωστόσο, τουλάχιστον το 30% των ασθενών θα αναπτύξουν νέους  πολύποδες σε άλλες θέσεις του εντέρου μετά την πρώτη αφαίρεση. Για το λόγο αυτό, ο γιατρός σας θα σας συμβουλεύσει να υποβάλλεστε  τακτικά σε εξετάσεις, κατά κύριο λόγο σε κολονοσκόπηση,  για τον εντοπισμό νέων πολυπόδων. Ο ρυθμός επανάληψης του εν λόγω ελέγχου είναι συνήθως ανά 3 έως 5 έτη μετά από κάθε αφαίρεση πολυπόδων.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΠΡΩΚΤΟΥ;

Οι χειρουργοί παχέος εντέρου και πρωκτού είναι ειδικοί στη χειρουργική και στη μη χειρουργική θεραπεία των παθήσεων του παχέος εντέρου, του ορθού και του πρωκτού. Έχουν ολοκληρώσει  ένα πλήρως δομημένο πρόγραμμα εξειδίκευσης και προηγμένης χειρουργικής εκπαίδευσης στη θεραπεία των ασθενειών αυτών, ενώ προηγουμένως έχουν πλήρως καταρτιστεί στη γενική χειρουργική και έχουν λάβει το σχετικό τίτλο ειδικότητας. Συνήθως έχουν πιστοποιηθεί ως ειδικοί χειρουργοί, έχοντας λάβει τίτλο εξειδίκευσης μετά την επιτυχή συμμετοχή τους σε σχετικές Ευρωπαϊκές ή Αμερικανικές εξετάσεις εξειδίκευσης. Είναι εξαιρετικά έμπειροι στην αντιμετώπιση τόσο των καλοήθων, όσο και των κακοήθων νόσων του παχέος εντέρου, του ορθού και του πρωκτού και είναι σε θέση να αξιολογήσουν διαγνωστικά, να οργανώσουν τον απαραίτητο έλεγχο των ασθενών, να προτείνουν την κατάλληλη θεραπευτική στρατηγική  και να προβούν στην εξειδικευμένη χειρουργική θεραπεία των παθήσεων που άπτονται του ειδικότερου γνωστικού τους αντικειμένου.